මගේ අවසාන ලිපියෙන් මම කැනේඩියානු පුරවැසිභාවය ලබාගැනීමේ ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව දීර්ඝ වශයෙන් සාකච්ඡා කලා.
අද ලිපියෙන් මම සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ කැනඩාවේ මානව හිමිකම් පිලිබදව.
ඊට පෙර, අපි කැනඩාවේ වත්මන් ආගමන යාවත්කාලීන බලමු.
- කැනඩා රජය විවිධ අභියෝග වලට මුහුණ දුන්නද, 2024 දී නව ස්ථීර පදිංචිකරුවන් 483,000 ක් මෙරටට පැමිණ ඇති බව වාර්තා වී තිබෙනවා. https://www.linkedin.com/pulse/canada-breaks-immigration-record-483000-uvwxc/
- කැනඩාව සිය දේශසීමා ආරක්ෂා කර ගැනීමට සහ එහි සංක්‍රමණ පද්ධතියේ අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගැනීමට පෙරළිකාර පියවරක් ලෙස තාවකාලික නේවාසික ලේඛන(Temporary resident documentස) අවලංගු කිරීම සඳහා දැඩි නව නීති හඳුන්වා දී තිබෙනවා. කැනඩාවේ ආගමන, සරණාගතයින් සහ පුරවැසිභාවය දෙපාර්තමේන්තුව(IRCC) මෙම නව වෙනස්කම් විශේෂිත තත්වයන් යටතේ ඉලෙක්ට්‍රොනික ගමන් අවසර (eTAs), තාවකාලික නේවාසික වීසා (TRVs), රැකියා සහ අධ්‍යයන බලපත්‍ර අවශ්‍ය අවස්ථාවල අවලංගු කිරීමේ නව බලතල නිලධාරීන්ට ලබා දී තිබෙනවා.
- 2025 කැනඩාවේ ප්‍රධාන ආගමන වෙනස්කම්
1. වඩාත් සාධාරණ තේරීම් ක්‍රියාවලියක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා අධිවේගී ප්‍රවේශ (Express Entry) දිනුම් ඇදීමේ ලකුණු සහ IMIA ලකුණු (ලකුණු 50) ඉවත් කිරීම සිදු කර තිබෙනවා. නමුත් අපේක්ෂකයින්ට භාෂා ප්‍රවීණතාවය සඳහා ලකුණු තබා ගැනීමෙන් මෙය සමතුලිත කර ගත හැක. අධිවේගී පිවිසුම ප්‍රධාන වැඩසටහන් තුනකින් සමන්විත වේ
• ෆෙඩරල් නිපුණතා සේවක වැඩසටහන- Federal Skilled Worker Program
• ෆෙඩරල් නිපුණතා වෙළඳ වැඩසටහන- Federal Skilled Trades Program
• කැනේඩියානු අත්දැකීම් පන්තිය- Canadian Experience Class
2. පළාත් නාමයෝජනා වැඩසටහන 50% කින් කපා හැරීම – Provincial Nominee Program Cuts by 50%- මෙය Ontario, British Columbia, Quebec වැනි විශාල ප්‍රාන්ත මුහුණ දෙන නිවාස අභියෝග සඳහා පිළියමක් ලෙස සිදු කරන ලද නමුත් සේවකයින් හිඟ වීම හේතුවෙන් මෙම කප්පාදුව කුඩා පළාත්වලට ඔවුන්ගේ ආර්ථික වර්ධනයට සහ දේශීය සංවර්ධනයට අහිතකර ලෙස බලපානු ඇත. ඔබ විශාල පළාතක PGWP(Post Graduate Work Permit)ලාභියෙක් නම්, කුඩා ප්‍රාන්තයකට යාමෙන් ඔබට PR ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව වැඩි කරගත හැක.
3. ඔන්ටාරියෝහි නව පළාත් නාමික ස්ථාන- Ontario’s new provincial nominee slots-ඔන්ටාරියෝ විසින් තෝරාගත් ප්‍රජාවන් 5ක් සඳහා පළාත් නාමයෝජනා ස්ථාන 200ක් වෙන් කර ඇත.
https://www.ontario.ca/page/2025-ontario-immigrant-nominee-program-updates
4. මැනිටෝබා හි පළාත් නාමික වැඩසටහන(Manitoba provincial Nominee Program) 9500 සිට 4500 දක්වා අඩුකර ඇත. සංක්‍රමණ සංඛ්‍යාවන් අඩුකිරීම පිළිබඳ කැනේඩියානු ස්ථාවරය නොතකා, මැනිටෝබාවට 2025 දී ඊටත් වඩා පුහුණු සේවකයින් අවශ්‍ය බව මැනිටෝබා හි කම්කරු හා ආගමන ඇමති මලයා මාර්සෙලිනෝ පවසයි.
https://www.cbc.ca/news/canada/manitoba/manitoba-provincial-nominee-program-numbers-half-1.7435110
https://www.cbc.ca/news/canada/manitoba/provincial-nominee-program-record-processing-9540-1.7423020
5. රැකවරණ සංක්‍රමණ වැඩසටහන(Caregiver Migration Program)-තවමත් එය 2025 සඳහා විවෘත කර නොමැත
6. දෙමාපියන් සහ ආච්චිලා සීයලා අනුග්‍රහය(Parents and grand-parents sponsorship)- එය 2025 සඳහා විවෘත නොවේ
7. කලත්‍රයාගේ විවෘත වැඩ බලපත්‍(Spouse’s open work permits)-ජාත්‍යන්තර සිසුන් කාණ්ඩය සහ දැනටමත් කැනඩාවේ සිටින විදේශීය ශ්‍රමිකයින් කාණ්ඩ යන දෙකටම සහකරුගේ රැකියාව සහ ඔවුන්ගේ වැඩ සටහන්වල කාලය මත පදනම්ව සීමාවන් පනවා ඇත.
8. අධ්‍යයන බලපත්‍ර සීමාව(Study Permits)-2025 සඳහා IRCC(Immigration Refugees Citizenship Canada) නිකුත් කරනු ලබන්නේ 505,162 ක් පමණි
- කැනඩාව අවුරුදු 10 ක ස්වයංක්‍රීය අමුත්තන්ගේ වීසා බලපත්‍රය(10 year automatic visitor visa) ඉවත් කර ඇත
දැන් අපි අද අපේ මාතෘකාව පිළිබඳව සංවාදයට යමු.
කැනඩාවේ මානව හිමිකම්
1948 දී බටහිර ජාතීන් මානව හිමිකම් සංකල්පය ඉදිරිපත් කළා. ඇත්තටම, ඊට පෙර මානව හිමිකම් තිබුනේද නැද්ද යන්න අපට ප්‍රශ්නයක්. බටහිරයන් එක පැත්තකින් මානව හිමිකම් ගැන කතා කරන අතරේ තවත් පැත්තකින් බටහිරයන්ගේ සහාය ලැබුණු යුද්ධවලින් දහස් ගණන් මිනිසුන් මරා දමනු දක්නට ලැබීම අප කාගේත් අවධානය යොමු කල යුතු මාතෘකාවක්. එබැවින්, නූතන බටහිර යුද්ධය සහ විශ්වයේ මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ බටහිර ජාතීන්ගේ අදහස් උදහස් වාද විවාද කල හැකි අපූරු විෂයක්.
පශ්චාත් සීතල යුද සමය තුළ මනුෂ්‍යත්වය ආරක්ෂා කිරීමේ නාමයෙන් බටහිර හමුදා බලය යොදවා තිබුනත් ඒ ක්‍රියාදාමයේ ප්‍රතිපලය වුයේ මෙම අරමුණම කඩාකප්පල් කිරීම බව බොහෝ දෙනාගේ මතයයි. බටහිර ජාතීන්ගේ මෙම මැදිහත්වීමේ ගුණය ගැන බොහෝ විවාදයන් සමාජය තුල ඇති කරලා තියෙනවා. හොඳම උදාහරණය තමයි මාස 15ක ඊශ්‍රායල හා පලස්තීන යුද්ධය. බටහිර රටවල් සාමයේ නාමයෙන් මැදිහත් වූ අතර දින 467 ක් තුළ මෙම යුද්ධයෙන් ළමුන් 18,000 ක් ඇතුළුව පුද්ගලයින් 46,707 ක් මිය ගියා. 100,000 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලැබූවා.
ඒ හා සමානව, කැනඩාවට ද මානව හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් පැල්ලම් සහිත ඉතිහාසයක් තිබෙනවා. අතීතයේ ආදිවාසී ළමයින්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය, පොලිස් අපයෝජනය, අතුරුදහන් වූ ආදිවාසී දරුවන්ගේ නොවිසඳුණු ඉරණම වැනි ක්ෂේත්‍රවල මානව හිමිකම් කඩවීම්වලට මුහුණ දී තිබෙනවා. ඒ හා සමානව, කැනඩාවට ආගමනය කල විවිධ ජාතීන්ට වෙනස් කොට සැලකීමේ ගැටළුද තිබෙනවා. උදාහරණ ලෙස,
• 2020 දී ආසියානු විරෝධී අපරාධ නඩු වැඩිවීමක් දක්නට ලැබුනා.
• ශ්‍රම නිර්ණය කිරීමේදී කළු ජාතිකයන්ගේ අඩු වැටුප් ප්‍රතිශතය සෑම විටම සුදු ජාතිකයින්ට වඩා වැඩිය
• තරුණ සිරගත කිරීම් – ඔන්ටාරියෝ හි, සුදු ජාතික තරුණයින් 70 න් 1 දෙනෙකුට සාපේක්ෂව කළු ජාතික තරුණයින් 15 න් 1 දෙනෙකුන් සිරගත කර ඇත.
කෙසේ නමුත්, පසුගිය දශක කිහිපය තුළ කැනේඩියානු රජය මෙම වෙනස් කොට සැලකීමේ ක්‍රියාවන් අවම කිරීමට උපරිම උත්සාහයක් දරයි. එබැවින් කැනඩාවේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ ධනාත්මක අංශ සලකා බලමු.
1960 දී කැනේඩියානු අයිතිවාසිකම් පනතින් ආරම්භ කරනු ලැබූ කැනඩාවේ මානව හිමිකම් නීති, දශක කිහිපයක් පුරා විවිධ වෙනස්කම් වලට භාජනය වුවා. 1982 දී, ලිඛිත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කරමින් අයිතිවාසිකම් සහ නිදහස පිළිබඳ කැනේඩියානු ප්‍රඥප්තිය සම්මත කරනු ලැබුවා. මානව හිමිකම් යනු ජාතිය, ස්ත්‍රී පුරුෂභාවය, ජාතිකත්වය, වාර්ගිකත්වය, භාෂාව, ආගම හෝ වෙනත් තරාතිරම නොබලා සියලුම මිනිසුන්ට ආවේනික අයිතිවාසිකම් තිබීමයි. මානව හිමිකම්වලට ජීවත්වීමේ අයිතිය සහ නිදහස, වහල්භාවයෙන් හා වධහිංසාවලින් නිදහස, අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස, වැඩ කිරීමට සහ අධ්‍යාපනයට ඇති අයිතිය සහ තවත් බොහෝ දේ ඇතුළත් වෙනවා.
“ලෝකයේ නිදහස” 2024 සමීක්ෂණ වාර්තාවේ(2024 Survey of World Freedom) ලෝකයේ රටවල් සහ ප්‍රදේශ 210 න් මානව හිමිකම සම්බන්ධව 5 වැනි ස්ථානයේ සිටින කැනඩාව, දේශපාලන අයිතිවාසිකම් සදහා (39/40), සිවිල් නිදහස සඳහා(58/60)- මුළු ලකුණු 97/100 ක ඉතා ඉහළ ලකුණු මට්ටමක් ලබා ගැනීමට සමත්උනා.
කැනඩාවේ මූලික මානව හිමිකම් වනුයේ:
1. අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස-කැනඩාවේ ප්‍රකාශනයේ නිදහස යනු අදහස්, විශ්වාස සහ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට සහ බෙදා ගැනීමට සහ තොරතුරු සෙවීමට ඇති අයිතියයි. විරෝධතා දැක්වීමට සහ සාමකාමී පෙළපාලිවලට සහභාගී වීමට ඇති අයිතිය ද ඊට ඇතුළත් ය. අදහස්
ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස වැදගත් වන්නේ ඇයි?
- එය පුද්ගලයන්ට තම පාලන ආයතන වගවීමට ඉඩ සලසයි
- එය දැනුවත් දේශපාලන විවාදයකට ඉඩ සලසයි
- සාධාරණ සහ සාධාරණ සමාජයක් නිර්මාණය කිරීමට එය ඉඩ සලසයි
2. ආගමික නිදහස-කැනේඩියානු අයිතිවාසිකම් සහ නිදහස පිළිබඳ ප්‍රඥප්තියට අනුව:
ආගමික නිදහසට ඇතුළත් වන්නේ කුමක්ද?
- තම ආගම තෝරා ගැනීමේ අයිතිය
- කිසිසේත්ම ආගමක් නොඇදහීමට ඇති අයිතිය,
- නමස්කාරය, යාච්ඤාව හෝ ආගමික ඇඳුම් පැළඳුම් තුළින් තම ආගම ප්‍රකාශ කිරීමට ඇති අයිතිය
- තම ආගම ඉගැන්වීමට සහ ප්‍රචාරය කිරීමට ඇති අයිතිය
- ආගම මත වෙනස් කොට සැලකීමෙන් නිදහස් වීමට ඇති අයිතිය
- ආගමික නිදහස උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් රජයට නඩු පැවරීමේ අයිතිය
3. සංගමයේ නිදහස-කැනඩාවේ සංගමයේ නිදහස යනු සංගම් පිහිටුවීමට, වෙනත් ව්‍යවස්ථාපිත අයිතීන් අනුගමනය කිරීමට, ගිවිසුම් ඇති කර ගැනීමේ නිදහස සහ වැඩ වර්ජන කිරීමට පුද්ගලයන්ට ඇති අයිතිය ආරක්ෂා කරන මූලික නිදහසක්. කම්කරුවන්ට ඇති මේ අයිතියට රජයට ඇඟිලි ගැසීමට කිසිසේත්ම නොහැකියි.
සංගමයේ නිදහස වැදගත් වන්නේ ඇයි?
- පොදු අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා පුද්ගලයන්ට සාමුහිකව වැඩ කිරීමට එය ඉඩ සලසයි.
- රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ කරුණු සාකච්ඡා කිරීමට, රජයන් විවේචනය කිරීමට සහ සමාජ ගැටලු සඳහා තමන්ගේම විසඳුම් ඉදිරිපත් කිරීමට මේ නිදහස ජනතාවට ඉඩ සලසයි.
- එය සමානාත්මතාවය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ගරුත්වය සහ පුද්ගලයාගේ ස්වාධිපත්‍යයට ගරු කිරීම යන ප්‍රඥාප්ති ඉලක්ක ඉදිරියට ගෙන යයි.
4. ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය– 1982 වන තෙක් කැනඩාවේ ව්‍යවස්ථාපිතව ආරක්‍ෂිත ඡන්ද අයිතියක් නොතිබුණි. ඒ වෙනුවට ඡන්ද අයිතිය ලබා දුන්නේ සුදු ජාතික ඉඩම් හිමි පුරුෂ පක්ෂයේ පුරවැසියන්ට පමණි. ඡන්ද අයිතිය කාන්තාවන්, ආදිවාසී ජනතාව, වාර්ගික සුළු ජාතීන් සහ සියලු ආර්ථික පන්ති ජනතාව වෙත ව්‍යාප්ත කිරීම පරිණාමය වුයේ ඉතා සෙමින්. කැනඩාවේ සෑම පුරවැසියෙකුටම පොදු මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ හෝ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවක සාමාජිකයින් තෝරා ගැනීමේ මැතිවරණයකදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට සහ එහි සාමාජිකත්වය සඳහා සුදුසුකම් ලැබීමට අයිතිය තිබෙනවා.
5. ජීවත්වීමට, නිදහසට සහ ආරක්ෂාවට ඇති අයිතිය-මේ අයිතීන් අදහස් වන්නේ සියලුම කැනේඩියානුවන්ට ජීවත්වීමට, නිදහසට සහ පුද්ගලික ආරක්ෂාවට ඇති අයිතියයි. එයින් අදහස් වන්නේ රජය මෙම අයිතිවාසිකම්වලට මැදිහත් වන විට මූලික යුක්තියේ මූලධර්මවලට ගරු කළ යුතු බවයි. සාධාරණ නීතිමය ක්‍රියා පටිපාටි සහ පැහැදිලි, සාධාරණ නීති මත පදනම්ව මිස පුද්ගලයෙකුට මෙම අයිතිවාසිකම් අහිමි කළ නොහැක.
6. වෙනත් අයිතිවාසිකම්:
- සාධාරණ නඩු විභාගයකට ඇති අයිතිය
- වරදකරු බව ඔප්පු වන තුරු නිර්දෝෂී යැයි උපකල්පනය කිරීමට ඇති අයිතිය
- අසාධාරණ ලෙස චෝදනාවලට හසු කර ගැනීමෙන් ආරක්ෂා වීමට ඇති අයිතිය
- නීතිය යටතේ සමාන ආරක්ෂාවට ඇති අයිතිය
- ඉංග්‍රීසි හෝ ප්‍රංශ භාෂාවෙන් සේවා ලබා ගැනීමේ අයිතිය.
කැනේඩියානු මානව හිමිකම් කොමිසමේ විධානයට අනුව, පහත සදහන් කරුණු සම්බන්ධව ඔබට ඇති අයිතිය ඉතා වැදගත් බව ඔබ අවබෝධ කරගත යුතුයි.
- මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රවර්ධනය කිරීමට ඇති අයිතිය
- මානව හිමිකම්වලට ප්‍රවේශ වීමට කැනඩාවේදී ඇති අයිතිය
- සමාන වැඩ සඳහා සමාන වැටුප් ලැබීම සදහා ඇති අයිතිය
- නිවාස සඳහා ඇති අයිතිය
- හිරිහැරවලින් හා වෙනස් කොට සැලකීම්වලින් තොරව ජීවත්වීමට ඇති අයිතිය
මේ ලිපිය හා බැදුණු මාගේ යූ ටියුබ්(Immigrants Without Borders YouTube channel ) වැඩසටහන සදහා පහත දිගුවෙන් ඔබට පිවිසෙන්නට පුළුවන්
කරුණාකර සබැඳි සහ විස්තර සඳහා වීඩියෝවේ විස්තර පිටුව පරීක්ෂා කරන්න.
මගේ මීළඟ ලිපියෙන් “කැනේඩියානු හිම වරුසා” ගැන සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.
මෙම විද්‍යුත් පුවත්පත් කිසිදු කැනඩා රජයේ නියෝජිත ආයතනයකට හෝ ආගමන නීතිවේදීන්ට සම්බන්ධයක් නැත. මෙම ලිපියේ තොරතුරුවලට පදනම් වී ඇත්තේ විවිධ Online වෙබ් අඩවිවලින් ලබාගත් තොරතුරුයි. එබැවින් ඔබේ විශේෂිත සංචාරක අවශ්‍යතා සඳහා විශේෂඥ ආගමන නීතීඥවරයෙකු හෝ උපදේශකවරයෙකු මුණ ගැසෙන්න.
