මලිබු වෙරළ අද්දරදී ග්‍රීක රෝම ප්‍රතිමා අතර ගෙවුණු පැය කිහිපයක්……ගිම්හානයේ සුව විදින්නට ඊරි විල දිගේ තවත් තැන් හොයමු.

මලිබු වෙරළ අද්දරදී ග්‍රීක රෝම ප්‍රතිමා අතර ගෙවුණු පැය කිහිපයක්……

මම ගූගල් සිතියම උපදෙස් දෙන විදිහට කැලිපෝනියාවේ එක  අධිවේගී පාරකින් වාහනේ හරවලා තවත් පාරවල් කීපයක් දිගේ ගිහින් පැසිෆික් සාගරය මායිමින් යන අධිවේගී මාර්ගයට හැරෙව්වා  ඒ කාලේ අපි හරි උනන්දුවෙන් බැලූ ඇමරිකන් මාලා නාටක චිත්‍රපට වලට පාදක වුණු මලීබූ වෙරළ  තීරය අයිනෙන් යන ඒ පාර දිගේ ගිහින් නැවතුනේ අපූරු බිම් කඩක. වාහනේ රථ ගාලේ නවත්තල උඩට ගියාම පැසිෆික් සාගරය ලස්සනට පේනවා.

1954 අවුරුද්දේ ඛණිජ තෙල් ව්‍යාපාරවලින් ධනවතෙකු වූ පෝල් ජේ ගෙටී  Pacific Pallisades වල තමන්ගේ ගෙදර පරිශ්‍රයේ කොනක තමන් එකතු කල  කලාකෘති තියන්න පොඩියට කලාගාරයක් පටන් ගත්තා. 1970 මුල වෙනකොට තමන්ගේ ව්‍යාපාර කටයුතුවලින් විවේකයක් ගත්ත ගෙටී  ඒවා තියන්න කලාගාරයක් හදන්න කියලා බාර කළේ රොබට් ඊ ලැන්ඩන් ( Robert E Langdon ) සහ අර්නස්ට් සී විල්සන් ( Earnest C Wilson ) කියන ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීන් දෙන්නටයි. නෝමන් නෙවර්බර්ග් ( Norman Neverburg)  කියන පුරාවිද්‍යාඥයා  එක්ක ඔවුන්ට මේ වැඩේ කරන්න කියලා  කිව්වේ පැරණි  රෝම නගරයක් වුණු Herculaneum වල Villa of the Papyri. වලින් ගෙටී ට ලැබිලා තිබුණු පෙළඹවීම හින්දයි. 

Norman Neverburg Paul J Getty

ගෙටී ගැන වැඩි විස්තර මගේ කලින් ලිපියෙන් බලන්න

https://ahasgawwenehalokaya.blogspot.com/2024/10/blog-post.html

Getty Villa Design

ධනවතුන්ගේ බංගලා තියෙන ප්‍රදේශයක තිබෙන මේ පරිශ්‍රය බලන්නට මුදලක් අය කරන්නේ නැහැ . හැබැයි පිරිස් පාලනය කරන අරමුණින් අන්තර්ජාලයෙන් කලින් වෙන් කරවා ගැනීමක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඒ වගේම වාහන නැවතුමට ඩොල විසි පහක් ගෙවන්න වෙනවා මම කලින් ලිපියේ ලියූ විදිහට එදාම ගෙටී සෙන්ටර් එක බලපු කෙනෙකුට ආයෙමත් වාහන නැවතුමට මුදලක් ගෙවන්න අවශ්‍ය නැහැ.

මම තවම ග්‍රීසියට ගිහින් නැහැ, රෝමයට නම් ගිහින් තියෙනවා.Getty Villa . හදලා තියෙන්නේ ග්‍රීක සහ රෝම ගෘහනිර්මාණ ශිල්ප වල එකතුවකින් බවයි කියන්නේ. 1974 දි Getty Villa  මහජන ප්‍රදර්ශනයට විවෘත වුණත් වයස්ගත ගෙටී එංගලන්තයේ ජීවත් වනු හින්ද ජීවත්ව ඉන්නා විට මෙය බලන්නට මොහුට ඉඩ නොලැබුණු බව කියවෙනවා. 1976 දී  ඔහු මිය  ගියාට පස්සේ අන්තිම කැමැත්ත අනුව දේහය මිහිදන් කරලා තියෙන්නේ මේ පරිශ්‍රයේ කෙළවරකයි. ඔහුගේ බූදලයෙන් ලැබුණු අතිවිශාල මුදලින් ( ඒ කියන්නේ 1976 දී ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 661 එකක්) මේ පරිශ්‍රය විශාල කරන්න යද්දී අසල්වැසි නිවැසියන්ගේ විරෝධතාවය හින්දා වෙනත් තැනක ඉදිකළ කලාකාරය තමයි ඔබ කලින් ලිපියෙන් දැක්ක ගෙටී සෙන්ටර්  කියලා කියන්නේ. හැබැයි ගෙටී  පදනම පසු කාලීනව 2006 අවුරුද්දෙදි මේ පරිශ්‍රය අදට ගැලපෙන විදිහට නවීකරණය කර තිබෙනවා.

Getty villa

අක්කර 64ක බිම් කඩක පැතිර තිබෙන ගෙටී විලා මධ්‍යස්ථානය තියෙන්නේ පැසිෆික්  සාගරයට පෙනෙන කුඩා කඳු මුදුනකයි. මේ පරිශ්‍රයේත්  වාහන නවත්තන්න තට්ටු හතරක වාහන අංගනයක් තිබෙනවා.  ගම්මානයක රෝම නිවසක සිරිය මවනා එහි විලා බිල්ඩින් එකෙන් පටන් අරගෙන ගල් යුගයේ ඉඳන් රෝම අධිරාජය අවසානය තෙක් ග්‍රීක රෝම චිත්‍ර සහ කැටයම්  බලන්නට ඔබට පළමු සහ දෙවන මහලේ තිබෙන කලාගාරවලට යන්නට පුළුවන්. කලින් කලට වෙනස් වන විවිධ නිර්මාණකරුවන්ගේ නිර්මාණ සඳහා වෙන්වුණු කලාගාර තිබෙන්නෙත් දෙවන මහලේ මයි.

මෑත කාලයේ ගෙටී විලා ගැන පොදු කතාබහක් ඇතිවුණේ 2022 දී ජෝ බයිඩන් ජනාධිපතිවරයා මේ පරිශ්‍රයේදී දුන්  රෑ කෑම වේලක් හින්දයි. මෙහි තිබුණු සමහර කලා කෘති ගෙටී  නීති විරෝධී විදියට අත්පත් කරගෙන තිබූ බවට එල්ල වුනු  චෝදනා හින්දා 2006 දී ග්‍රීසියටත් 2007 දී ඉතාලි රජයටත් ගෙටී භාරය විසින් යම් යම් කලාකෘති නැවත භාරදී තිබෙනවා.

හාරසිය පනහක පිරිසකට අසුන් ගන්නට පිළිවන් ග්‍රීක විවෘත වේදිකාව නම් කර තිබෙන්නේ Barbara & Lawrence Fleischman. නමින් මේ පරිශ්‍රය ඇතුළේ 250 ක පිරිසකට අසුන් ගත හැකි ශ්‍රවණාගාරයක් ද තිබෙනවා. ගෙටී ගේ පෞද්ගලික නිවහන  සහ වෙනත් ගොඩනැගිලි මේ වන විට ගෙටී භාරයේ සහ මේ පරිශ්‍රයේ සේවා කටයුතු සඳහා භාවිතා වෙනවා මෙහි ඇති සුවිශේෂී මැද මිදුල  හරිම අපූරුයි. වතුර මල් , කැටයම් , ප්‍රතිමා සහිතව තිබෙනා එය ඔබ ලංකාවේදී දැක තිබෙන වලව් සිහිගන්වනවා.

උද්‍යාන

මේ  පරිශ්‍රයේ  උද්‍යාන හතරක් තිබෙනවා ඒවා මධ්‍යධරණී කලාපයේ පළතුරු , බෙහෙත් පැළෑටි සහ විවිධ ගස්වලින් සමන්විත වෙනවා. මෙහි  තිබෙන Mosaic Fountain. එක වගේම  Doryphorus,  Pythagoras, Democritaus ප්‍රතිමා සුවිශේෂී වැදගත්කමක් ගන්නවා.

 එකතුව

 මෙහි ඇති කලා කෘතිය එකතුව හතලිස් හතර දාහකට ( 44,000) අධික බවයි කියවෙන්නේ. ක්‍රිස්තු පූර්ව හයදාස් පන්සීයේ සිට ක්‍රිස්තු වර්ෂ 40 යන කාලසීමාවක නිර්මාණ එක්දහස් 1400කට වැඩි ගණනක් ඔබට මෙහිදී බලන්නට පුළුවන්. දවසින් නිර්මාණ සංරක්ෂණය කරමින් ඔබට බලන්නට පුළුවන් ප්‍රමාණය වැඩි කරන්නට මෙහි කාර්ය මණ්ඩලය වෙහෙස වෙනවා.

බ්‍රහස්පතින්දා සහ සෙනසුරාදා දවස්වල ඔබ යනවා නම් ඒ දවස් වලට තියෙන ගාඩ් ටී පාටි එකකට ඔබට මුදල් ගෙවා කලින් වෙන් කරවා ගැනීමක් කරන්නත් පුළුවන්. 

අනුරුද්ධ වැලිගමගේ

ගිම්හානයේ සුව විදින්නට ඊරි විල දිගේ තවත් තැන් හොයමු.

හියුරන් විල ආශ්‍රිතව විවිධ ක්‍රියාකාරකම් කල හැකි උද්‍යාන ගැන හොද ප්‍රතිචාරයක් ලැබුණා. ඒ හින්ද ටොරොන්ටෝවේ ඉදන් පැය 2 ක තරම් ගමනකින් යා හැකි ඊරි විල අසබඩ තැන් කිහිපයක් ගැන තොරතුරු එක්කලේ ඉඩක් ලැබුණොත් මේ ගිම්හානයේ හරි ඉදිරි අවුරුද්දක හරි ගිහින් ඒ අත්දැකීම් විදින්නයි.

ඊරි විල ( Lake Erie)

 පංච මහා විල් අතුරින් 4 වන තැන හිමි කරගන්නා ඊරි විල අඩුම කලක් ජලය රදන විල හැටියටත් සැලකෙනවා. ඊරි විලට වතුර එන්නේ  ඩිට්‍රොයිට් ගග හරහා හියුරන් විලෙන්. මේ වතුර පිටවෙන්නේ නයගරා ඇල්ලෙන් වැටෙන වතුර ඔන්ටාරියෝ විලට ගෙනයන නයගරා ගගෙන්. විලේ උතුරු කොටස කැනඩාවේ ඔන්ටාරියෝ පලාතෙන් මායිම් වෙද්දී  බටහිර කොටස මිචිගන්, දකුණු කොටස ඔහියෝ සහ පෙන්සිල්වේනියා යන ඇමෙරිකානු ප්‍රාන්ත වලින් සහ නැගෙනහිර කොටස නිව් යෝර්ක් ප්‍රාන්තයෙන් මායිම් වෙනවා.  

මේ විලේ විශාලත්වය වර්ග කිලෝමීටර 25, 667 ක්. විලට නම ලැබිලා තියෙන්නෙ ඒ ප්‍රදේශයේ සිටි ඊරි ගෝත්‍රික ස්වදේශිකයින් හින්දයි.   

Point Pelee National Park

කැනඩාවේ මධ්‍යම රජය මගින් සංරක්ෂණය වන ජාතික උද්‍යානයක් වන මෙය කැනඩාවේ දකුණු කෙලවරේම තිබෙන ගොඩබිම් කඩ ලෙසත් සැලකෙනවා. කැනඩාවත් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයත් අතර මායිම වැටි තිබෙන්නේ ඊරි විල මැදින්. මුළු උද්‍යානයම වර්ග කිලෝමීටර 15 ක් තරම් එකක් වන අතරේ වැඩිපුර තිබෙන්නේ වගුරු ප්‍රදේශයි. මේ තෙත්බිම් ප්‍රෙදේශය බලන්න බොහෝ දෙනා යන්නේ සංක්‍රමණික කුරුල්ලන් බලන්නත්, Monarch වර්ගයේ සමනළයින් බලන්නත් . ඉතා ඈත අතීතයේ පටන් ස්වදේශික ගෝත්‍රික ජනයා  වාසය කල බිම් කඩක් වුනු මෙය 1670 දී ඩොලියර් සහ ගලිනි පුජකවරුන් විසින් මුඩු තුඩුව යන අරුත ඇතිව Pointe Pelee නමින් නම්කර තිබෙනවා. බ්‍රිතාන්‍ය නාවුක හමුදාව විසින් භාවිතා කල මේ බිම් කඩ පසුකාලීනව ජාතික උද්‍යානයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත්වුනා.

සියළු පහසුකම් සහිත නිත්‍ය වශයෙන් ඉදිකල කදවුරු නිවහනක් කුලියට අරගෙන ඔබට දින කිහිපයක් මෙහි ගත කරන්නත් පුළුවන්. එහෙමත් නැත්නම් දවසක් ගතකරන්න ගිහින් බයිසිකල් පදින්න, Kayak සහ Canoe ඔරු පදින්නත් , කුරුල්ලන් බලන්නත්, ඇවිදින්නත් පුළුවන්. කැනඩාවේ දකුණු කොනේ තිබෙන තුඩුවට කිලෝමීටර 2 ක් දුර ඇවිදින්නත්, එහෙම අපහසු අයට Shuttle එකෙන් යන්නත් පුළුවන්.      

https://www.pc.gc.ca/en/pn-np/on/pelee

Longpoint Provincial Park.  

මෙම උද්‍යානය ජෛව විවිධත්වයෙන් අනූන යුනෙස්කෝ රක්ෂිතයක් වෙනවා. මෙය වඩාත් ජනප්‍රියව තිබෙන්නේ කුරුල්ලන් නිරීක්ෂණයට කැමති සංචාරකයින් අතරයි. වර්ග 383 කට අධික කුරුළු විශේෂ මෙහිදී දකින්නට පුළුවන් හින්ද සමහරු මෙහි කුඩාරම් ගහගෙන , ජංගම නිවාස වලට වෙලා ඉන්නෙ උදේට , හවසට ඒ කුරුල්ලන්ව දකින්නයි. කුරුල්ලන්ට අමතරව  මැඩි, කැස්බෑ සහ සර්ප විශේෂ මෙහිදී සුලබව දකින්නට පුළුවන්.

මේ උද්‍යානය පැරණි සහ නව ලෙසින් කොටස් දෙකක් වශයෙන් තිබෙනවා. පැරණි උද්‍යානය කුඩා පහසුකම් සීමිත එකක්.ඒත් නව උද්‍යානය තුල සංචාරකයින්ට බොහෝ පහසුකම් තිබෙනවා. මෙහි තිබෙන වෙරළ තීරය කිලෝමීටර 1.5 ක් තරම් දිගයි. සමහර ගිම්හාන කාලවලදී දැඩි සුළගක් මෙහිදී අප අත්දැක තිබෙනවා. ඒ වගේම  Ticks ගෙන් පරිස්සම් වෙන එකත් හොදයි.    

https://www.ontarioparks.com/park/longpoint

Turkeypoint Provincial Park 

කිලෝමීටර් 2 ක තරමේ වෙරළ තීරයක් තිබෙන මේ උද්‍යානය ගොල්ෆ් පිටියක් තිබෙන එකම ඔන්ටාරියෝ පලාත් උද්‍යානයද වෙනවා. ඔන්ටාරියෝ විල ඇතුළු පලාතේ අභ්‍යන්තර ජලාශ රැසකට අත්ලාන්තික් සහ චිනුක් සැමන් මසුන් මුදා හැරීම සදහා මත්සයින් අභිජනනය කරන මධ්‍යස්ථානයක් මෙහි තිබෙනවා. කලින් වෙන්කරවා ගැනීම් කලොත් සදුදා සිට සිකුරාදා දක්වා සතියේ දිනක උදෑසන 8 සිට හවස 4 දක්වා කාලය තුල එය බලන්නත් පුළුවන්.     

1814 - 1815 කාලයේදී බ්‍රිතාන්‍ය නාවික හමුදාව විසින් කදවුරු ලාගෙන සිටි ඉසව්වක් මේ උද්‍යානයේ ගොල්ෆ් පිටියට ඇති පිවිසුම් දොරකඩ අසල තිබෙනවා. ඒ වෙනුවෙන් ඉදිකල සිහිවටනය කැනඩාවේ ජාතික ඓතිහාසික පරිශ්‍රයක් ලෙසින් සංරක්ෂණය වෙනවා.

https://www.ontarioparks.com/park/turkeypoint

Rockpoint Provincial Park

මෙම උද්‍යානය ග්‍රෑන්ඩ් ගගේ මුවදොර අසබඩ පිහිටා තිබෙන නිසා තෙත් බිම් වගේම වැලි කදුත් දකින්න පුළුවන්. මෙහි තිබෙන වසර මිලියන 300 පැරණි ඩෙවෝනියන් යුගයේ පොසිල  පරිශ්‍රයත් බලන්න වටින තැනක්.

 සංක්‍රමණික කුරුල්ලන් හට සලකුණු එකතු කරන සහ දත්ත වාර්තා කරන තැනක් මෙහි පිහිටා තිබෙන හින්දා ඔබත් කුරුල්ලන්ට ආසා කෙනෙක් නම් මෙතැන සංක්‍රමණික කුරුල්ලන් බලන්න හොද තැනක්. ඒ අතරේ කිලෝමීටරයක් තරරමේ දුරක වෙරළ තීරයකුත් මෙහි දකින්න පුළුවන්.  

https://www.ontarioparks.com/park/rockpoint

Port Burwell Provincial Park

කිලෝමීටර 2.5 ක් තරමේ වෙරළ තීරයක් තිබෙන මේ උද්‍යානය වෙරළේ දිනක් ගත කරන අය අතර ජනප්‍රිය හින්ද සති අන්තවලදී යනවා නම් කලින්ම යන එක හොදයි. බලු සුරතලුන් සදහා වෙන්වුණු කොටස් මේ උද්‍යානයේ පහසුවෙන් හොයාගන්න පුළුවන්. 

https://www.ontarioparks.com/park/portburwell

Erie විල ආශ්‍රිතව තිබෙන තවත් ජනප්‍රිය සංචාරක නැවතුම් කිහිපයක් ....

Port Dover

HMCS Ojibwa Submarine

Port Stanley Terminal Rail

Dunnville Mudcat

Sandhill Park

Elgin County Railway Museum

Rondeau Provincial Park

Wheatley Provincial Park

Port Colborne History & Marine Museum

Earlrowe Provincial Park

Selkirk Provincial Park

සටහන අනුරුද්ධ වැලිගමගේ

 සේයාරූ -  හෙසදී වැලිගමගේ  සහ අන්තර්ජාලයෙන්

සේයාරූ -  අන්තර්ජාලයෙන්  Google Images

                සියළු හිමිකම් මුල් හිමිකරුවන් සතුයි.